Opava i jej okolice. Atrakcje i przewodnik.

Czy Opava to dobry kierunek na wycieczkę? Co można robić w Opavie? Czy warto tam zaglądnąć? Na te i inne pytania pewnie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, bo jak to mawiają psychologowie: „to zależy”… wszystko zależy od tego, czego szukacie i co chcecie tam znaleźć. Jedno jest pewne: nie jest to najpopularniejszy region turystyczny Czech. Nie może stawać w konkury ani z Pragą, ani z Morawami, ale też nie pomijałabym go zupełnie… W tym wpisie przedstawię Wam moją propozycję na odkrywanie Opavy i jej okolic.

1. W układzie słonecznym wirują planety…

Opava jest miejscem urodzenia słynnego astronoma – Jahanna Palisy, który odkrył aż 122 planetoidy, od jego nazwiska pochodzi nie tylko nazwa jednej z nich, ale także krateru Palisa na Księżycu. Czesi jego imieniem nazwali obserwatorium astronomiczne i planetarium w Ostravie.

Opava ma niezwykłą ścieżkę edukacyjną przedstawiającą model układu słonecznego w skali 1:626 576 000. Jak dla mnie pomysł trafiony w dziesiątkę z wielu względów.

Po pierwsze: wymiar edukacyjny, ale przedstawiony w taki sposób, który nie pozwoli Wam się nudzić. Odnajdywanie kolejnych planet układu słonecznego może być fajną zabawą, zarówno dla dzieci, jak i starszych turystów. Po drugie: musicie się przy tym trochę poruszać, co ja, jako entuzjastka aktywnej formy wypoczynku zdecydowanie polecam. Po trzecie: planety rozmieszczone są w pobliżu zabytków lub interesujących miejsc w Opavie i okolicach (tak, pomimo, takiej skali, te odległości wcale nie są takie małe…). I kolejny argument – to naprawdę działa na wyobraźnię! Spacerując i szukając kolejnych planet, które czasem nie są większe od paznokcia, naprawdę możemy uzmysłowić sobie ogrom wszechświata!

Wszystko oczywiście rozpoczyna się od Słońca, które znajduje się w samym centrum miasta – tuż obok wieży ratuszowej. Przedstawione jest w formie fontanny o średnicy 203 cm. I powiem Wam szczerze, że naprawdę nietrudno przejść obok niej zupełnie obojętnie. Trochę brakuje lepszego oznaczenia tego fenomenalnego pomysłu, gdyż nie znając koncepcji, można nie zauważyć w niej niczego interesującego. Dla lepszego rozeznania podam Wam lokalizację kolejnych planet – dobrej zabawy!

Merkury – północna ściana Teatru Śląskiego

Wenus – okolice siedziby Macierzy Śląskiej i Kaplicy św. Elżbiety na Targu Rybnym

Ziemia – arkady w Parku Dvořáka

Mars – budynek rektoratu Uniwersytetu Śląskiego

Planetoidy między orbitami Marsa i Jowisza – kościół św. Jadwigi

Jowisz – hala Opava (ośrodek sportowo – rekreacyjny z dużym skate parkiem)

Saturn – kościół św. Piotra i Pawła w Jaktarzu

Uran – Pomnik Czechosłowackiej Fortyfikacji i Armii w Miłostowicach

Neptun – kościół Wniebowzięcia Marii Panny w Stěbořicach

Pluton – Arboretum Nowy Dwór (zdecydowanie warto tu przyjechać, nie tylko w poszukiwaniu Plutona, ponieważ w tym ogromnym muzeum przyrodniczym na powierzchni 23 ha znajdziecie aż 7 tysięcy rodzajów różnych roślin i herbaria z 18 tysiącami ziół)

2. Rzut oka na panoramę miasta w wieży ratuszowej

Centrum miasta Opava to oczywiście Górny Rynek (Horní náměstí), gdzie znajduje się ratusz wraz z wieżą ratuszową, której nazwa Hláska pochodzi od słowa „głosić”. To tutaj ogłaszano bowiem mieszkańcom miasta wszystkie najważniejsze informacje. Wieża ma wysokość 60 metrów i ma balkon widokowy, skąd możecie zobaczyć panoramę miasta, a jeśli pogoda Wam dopisze, to nawet szczyty górskie pasma Jesioników.

Wieża miejska Hláska jest udostępniona do zwiedzania w każdą sobotę, od początku kwietnia do końca września oraz w trakcie jarmarków bożonarodzeniowych. Wstęp kosztuje 40 CZK i w ramach biletu możecie zobaczyć także wystawę muzealną zlokalizowaną w budynku ratusza. Czy jest to najpiękniejszy widok na świecie? Raczej nie. Wystawa, moim zdaniem raczej też nie zachwyca. Ale będąc w mieście uważam, że warto spojrzeć na niego z innej perspektywy.

3. Najstarsze muzeum na terenie Republiki Czeskiej

W Opavie znajduje się najstarsze muzeum w Republice Czeskiej – Śląskie Muzeum Ziemskie, które w tym roku obchodzi 200 lecie swojego istnienia – jego historia sięga 1814 roku. I nawet jeśli nie jesteście wielkimi fanami zwiedzania muzeów, to warto zobaczyć ten budynek chociaż z zewnątrz. Piękny neorenesansowy budynek powstał pod koniec XIX wieku, jako nawiązanie do wiedeńskiego Muzeum Sztuki i Przemysłu. Fasada budynku zdecydowanie przykuwa uwagę. Na budynku odnajdziecie cztery alegoryczne rzeźby, które przedstawiają Sztukę, Wiedzę, Handel i Rzemiosła. Na kopule zobaczycie rzeźbę geniusza z pochodnią i wieńcem laurowym, a po jego bokach ogromne rzeźbione pegazy z muzami: Muzyką i Sztuką. Niestety nie są one oryginalne, obecnie możemy podziwiać tylko kopie, ale i tak całość budynku jest imponująca.

Muzeum można zwiedzać codziennie, za wyjątkiem poniedziałków. Wstęp kosztuje 100 CZK. Zbiory muzealne są tak imponujące, jak sam budynek, gdyż zawierają około 2 400 000 okazów, co stawia muzeum na trzecim miejscu w Republice Czeskiej. Wystawy podzielone są według czterech kategorii: przyroda, historia, kultura oraz postacie historyczne Śląska. Jeśli będziecie zainteresowani poznaniem historii Śląska, to uwierzcie mi, że ciężko będzie znaleźć lepsze miejsce.

4. Obalamy mit, że w Opavie nie ma żadnych zabytków!

Pomimo, że Opava raczej nie kojarzy się nam z zabytkowymi budynkami, to i tutaj możecie odnaleźć prawdziwe perełki: budynek Teatru Śląskiego, barokowe pałace Sobka czy Blüchera, Dom Miejski czy Dom Müllera, który był częścią nieistniejącego już zamku rodu Lichtensteinów.

Wprawne oko wypatrzy też piękne kamienice. I choć Opava nie może się równać z absolutnie zachwycającym pod tym względem Ołomuńcem (artykuł o ołomunieckich kamienicach znajdziecie pod tym linkiem), gdyż większość została zniszczona przez wojnę w 1945 roku, to przyjrzyjcie się tym, które ocalały. Dom pod Murzynem (przy ulicy Mezi trhy, łączącej Górny i Dolny Rynek) – żółta fasada wyróżnia się już z daleka, a jej elewację zdobią stuki i medaliony z orłami i wizerunkami cesarzy. Patrząc w górę, oprócz Murzynów, zobaczycie też popiersia starożytnych bogów – Ateny i Aresa.

Przy Dolnym Rynku natomiast znajdziecie mieszczańską kamienicę z końca XVI wieku – pod białym konikiem, gdzie obecnie mieści się restauracja. Zwróćcie też uwagę na barokową morową Kolumnę Maryjną.

5. Największa ceglana budowla gotycka w całej Republice Czeskiej i nie tylko!

Jeśli chodzi o architekturę sakralną, to Opava ma sporo interesujących kościołów i klasztorów. Najważniejszy i najstarszy w całej Opavie, to budynek Konkatedry Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, który jest największą ceglaną gotycką budowlą w Czechach. Jego budowę rozpoczął, na miejscu dawnej romańskiej świątyni, zakon krzyżacki w XIII wieku. Obecnie patrząc na budynek odnajdziecie tu też efekty barokowej przebudowy (południowa wieża, czy też barokowe sklepienie we wnętrzu) i śmiało mogę powiedzieć, że to chyba najbardziej charakterystyczny opawski kościół.

Kościół Jana Chrzciciela z XIV wieku, który został przebudowany w barokowym stylu kryje monumentalny ołtarz główny ze złotymi ornamentami i przepięknym barokowym sklepieniem.

Dominikański klasztor świętego Wacława to też ciekawy obiekt. Założony został w XIII wieku w stylu gotyckim, ale ostatnia renowacja jest bardzo współczesna – to lata 60. XX wieku i mieści się tu sala koncertowa i nowoczesna galeria. W ogródku na terenie klasztoru funkcjonuje całkiem przyjemna knajpka, gdzie można napić się wina i spotkać z przyjaciółmi.

W kościele świętego Wojciecha na Dolnym Rynku możecie zobaczyć częściowo ocalałe po II Wojnie Światowej zabytkowe barokowe freski, niestety sporo z nich uległo zniszczeniu.

Ciekawą historię ma także klasztor minorytów z kościołem św. Ducha, gdyż to tutaj Ludwik van Beethoven wykonał mszę C-dur, a w kryptach kościoła pochowani byli opawscy książęta z rodu Przemyślidów.

I ostatnia sakralna budowla, o której nie można nie wspomnieć w tym punkcie, to Marianum z Kaplicą Boskiego Serca Pana. A wszystko to za sprawą unikatowych malowideł z początku XX wieku w stylu Beuron. Malowidła są oryginalne i stanowią absolutny unikat tego typu sztuki na ziemiach czeskich.

6. Opawski szpieg…

Na całym Śląsku Opawskim nie ma chyba drugiego zjawiska, które wzbudzałoby tyle kontrowersji, co rzeźba słynnego opawskiego szpiega (Opavský Špion). Choć gdybyśmy byli precyzyjni, to nie od razu był on szpiegiem opawskim, gdyż pierwotnie autor rzeźby – František Skála, wypożyczył rzeźbę miastu Brno.

Na opawskim rynku szpieg znalazł się dopiero w 2005 roku i kiedy miasto zdecydowało się odkupić rzeźbę za zawrotną sumę 900 tysięcy CZK na włodarzy miasta spadła fala krytyki, organizowano nawet protesty przeciwko „oszpeceniu miasta”. Opawianie do dziś mają do niego, delikatnie mówiąc, dość ambiwalentny stosunek. Nieliczni turyści przyglądają mu się z zaciekawieniem, często myląc go z mrówkojadem i nie wiedząc jakim cudem, tego typu obiekt znalazł się na Dolnym Rynku, w towarzystwie barokowej kolumny maryjnej czy XVI wiecznej kamienicy. Ale wygląda na to, że opawski szpieg zadomowił się tam na dobre i nigdzie nie zamierza się stąd ruszać.

7. Zielone pierścienie parków miejskich

Opava jest bardzo zielonym miastem. Starówkę otaczają parki, które zostały założone w miejscu dawnych murów miejskich. Spacerując po nich, możecie nawet znaleźć oznaczenia upamiętniające miejsca, gdzie kiedyś stały bramy wjazdowe do miasta. Opawianie chętnie odpoczywają na łonie miejskiej natury, zwłaszcza, że jest tam sporo ławeczek, kawiarni, przestrzeni wystawowej czy kulturalnej, jak choćby altana muzyczna na Ptasim Wzgórzu, gdzie latem odbywają się koncerty. Znajdzie się także coś dla najmłodszych – place zabaw. I tutaj można połączyć przyjemne z pożytecznym, gdyż w parku miejskim są ścieżki edukacyjne.

Jako, że historia parku sięga aż XVIII wieku, to niektóre rośliny, które tutaj rosną są naprawdę imponujących rozmiarów. Znajdziecie tu nie tylko rodzime, europejskie gatunki, ale także drzewa rosnące oryginalnie na innych kontynentach, a każde z nich jest odpowiednio opisane na edukacyjnych tablicach. Naprawdę – Opava potrafi sprawić, że przyswajana wiedza, nie będzie nudna!

8. Fortyfikacje i zabytki wojskowe

Sama nie należę do fanów tego typu obiektów, ale muszę przyznać, że ilość schronów, fortec, forteczek i twierdz artyleryjskich na tym terenie kompletnie mnie zaskoczyła. Niby wiadomym było, że takie umocnienia będą budowane w pasie granicznym niegdysiejszej Czechosłowacji, ale na terenie teraźniejszej Opavy znajduje się aż 140 bunkrów! Szczerze napiszę tutaj, że do tej pory z dużą ilością bunkrów kojarzyła mi się jedynie Albania. A tu taka niespodzianka. I zapewniam Was, że miłośnicy sztuki wojskowej będą mieli tu co robić i co odkrywać!

Jeden z oddziałów Śląskiego Muzeum Ziemskiego mieści się na obszarze umocnień czechosłowackich Hlučín-Darkovičky. Podobną tematykę znajdziecie także w Muzeum Ziemi Hulczyńskiej (Muzeum Hlučínska) czy Muzeum Wojennym Chuchelná (Vojenské muzeum Chuchelná). Kolejny teren z umocnieniami czechosłowackimi znajdziecie w Milostovicach.

9. Coś dla księżniczek i rycerzy – zwiedzamy zamki i pałace Śląska Opawskiego.

Zarówno Śląsk Opawski, jak i Ziemie Hulczyńskie są bogate w ruiny zamków i pałaców. Można powiedzieć, że w zasadzie w co czwartej wsi znajdziemy jakieś pozostałości czasów świetności tych terenów. Na szczęście są też i takie, które pozostały świetnie zachowane, albo wspaniale odrestaurowane, więc by przenieść się w ich historię nie musimy nadwyrężać swojej wyobraźni. Najbardziej popularnym i najchętniej odwiedzanym jest iście bajkowy zamek Hradec nad Moravici (Grodziec Golęszycki), ale nie zapomnijcie też o pałacach w Raduniu (Raduň), Krawarzach (Kravaře) czy Szylerzowicach (Šilheřovice). Więcej informacji o zamkach i pałacach w okolicy Opavy znajdziecie w naszym filmie na youtube.

10. W Czechach warto pobyć!

Ostatnia propozycja to po prostu pobycie u naszych południowych sąsiadów. Każdy powód może być dobry, by skosztować czeskiej kuchni – gulasz, knedliczki czy smažený sýr s hranolkami a tatarskou omáčkou w towarzystwie zimnego czeskiego piwa lub doskonałego wina. Na szczęście okolice obfitują w liczne ścieżki piesze, rowerowe, tereny do pływania czy gry w golfa. Kuchnia czeska może nie należy do najlżejszych, ale z czystym sumieniem możecie kosztować, bo będzie gdzie spalić zbędne kalorie!