Tavče gravče – macedońska zapiekana fasola
Tavče gravče to tradycyjna macedońska potrawa, uważana za narodowe danie Macedonii Północnej. Nazwa oznacza dosłownie “fasola w naczyniu” i odnosi się do sposobu jej przygotowania oraz podania. Danie to składa się głównie z białej fasoli, cebuli, papryki i aromatycznych przypraw, takich jak papryka w proszku i czosnek. Tradycyjnie jest wegańskie, choć istnieją wersje z dodatkiem mięsa. Tavče gravče jest często serwowane w glinianym naczyniu, co podkreśla jego rustykalny charakter i pomaga utrzymać ciepło potrawy. Jest to danie sycące i pełne głębokiego smaku, idealne na chłodniejsze dni.
Ja swoje pierwsze tavče gravče zjadłem w Skopje, w bardzo przyjemnej restauracji Soul Kitchen – Macedonian Wine & Cuisine. Jak na tak bardzo proste danie smak jest rewelacyjny. Potrawa jest bardzo sycąca i rozgrzewająca. Nie jest zbyt dietetyczna, ostatecznie jest tu dużo fasoli. Ale raz na jakiś czas można sobie pozwolić. 🙂

Składniki na tavče gravče:
• 400 g białej fasoli (np. fasoli Piękny Jaś)
• 1-2 cebule
• 1 czerwona, 1 żółta papryka (mogą być 2 czerwone)
• 2 pomidory
• 4 ząbki czosnku
• 2 liście laurowe
• 1 łyżka koncentratu pomidorowego
• 1 łyżka słodkiej papryki w proszku
• 1 łyżeczka ostrej papryki w proszku (opcjonalnie)
• Sól i pieprz do smaku
• Olej roślinny do smażenia
• Świeża natka pietruszki do dekoracji

Przygotowanie tavče gravče:
1. Namaczanie fasoli: Fasolę opłucz pod bieżącą wodą, a następnie namocz w dużej ilości zimnej wody przez noc.
2. Gotowanie fasoli: Następnego dnia odcedź fasolę, zalej świeżą wodą i dodaj liście laurowe. Doprowadź do wrzenia, a następnie gotuj na małym ogniu przez około 1-1,5 godziny, aż fasola będzie miękka, ale nie rozgotowana. Odcedź.
3. Przygotowanie warzyw: Cebulę i papryki przekrój na pół lub ćwiartki. Rozgrzej piekarnik do 180 stopni. Na blasze z papierem do pieczenia połóż cebulę, papryki, nieobrany czosnek, pomidory. Piecz 15-20 minut, aż skórki zmiękną i będzie można wszystkie warzywa obrać. Następnie wyciśnij czosnek, ceulę pokrój w piórka, papryki i pomidory (pozbawione nasion) w drobną kostkę.
4. Smażenie: Na patelni rozgrzej olej i zeszklij pokrojoną cebulę. Dodaj posiekany czosnek oraz papryki i smaż przez moment, aż warzywa zmiękną i przekażą swoje smaki. Dodaj pomidory.
5. Dodanie przypraw: Do podsmażonych warzyw dodaj koncentrat pomidorowy, słodką paprykę w proszku oraz ostrą paprykę, jeśli używasz. Dokładnie wymieszaj i smaż przez kolejne 2-3 minuty.
6. Łączenie składników: Wyjmij z garnka z fasolą liście laurowe. Dodaj do fasoli podsmażone warzywa z przyprawami. Dopraw solą i pieprzem do smaku.
7. Pieczenie: Przełóż całość do żaroodpornego naczynia (tradycyjnie glinianego) i wstaw do piekarnika nagrzanego do 180°C. Piecz przez około 30 minut, aż wierzch się zarumieni, a smaki się połączą.
8. Podanie: Po upieczeniu posyp danie posiekaną natką pietruszki i podawaj na ciepło, najlepiej z świeżym chlebem.

Wskazówki:
• Jeśli nie masz czasu na namaczanie fasoli, możesz użyć fasoli z puszki, jednak tradycyjny smak najlepiej uzyskać używając suchej fasoli.
• Dla uzyskania głębszego smaku, niektórzy dodają do dania wędzone mięso, takie jak boczek czy kiełbasa.
• Danie najlepiej smakuje podane w glinianym naczyniu, które długo utrzymuje ciepło i nadaje potrawie charakterystyczny aromat.
• Tavče gravče można przechowywać w lodówce przez kilka dni; smaki z czasem się przenikają, co sprawia, że danie staje się jeszcze smaczniejsze.
Nasze filmy o Macedonii
Skopje | NAJTAŃSZA stolica Europy? | Przewodnik | #71
Ochryda | Jezioro Ochrydzkie – atrakcje i perełki | Przewodnik | #72